De reis naar 'Fundamental Wellbeing'

Dit is een speciale post, misschien wel een goudklompje. Waarom? Omdat er massa's richtingaanwijzers in zitten om je persoonlijke ontwikkeling te ondersteunen. Let wel, persoonlijke ontwikkeling die je dichter bij de ziel brengt en de grip van het ego vermindert.

Er is niks mis met een 'groot' ego als het maar uitgebalanceerd wordt met voldoende 'ziel'. En wie weet komt er zelfs een dag dat een ego - dat je wat voor de voeten begint te lopen - transformeert tot een goede dienaar van de zielsbeweging die zich doorheen jou wil manifesteren. Massa's boeken heb ik verslonden rond dit thema. En omdat deze reis centraal staat in mijn persoonlijke en professionele ontwikkeling en bijzonder bepalend is in hoe ik werk, deel ik de belangrijkste boeken die als stapstenen op mijn pad kwamen. Boeken die ik één voor één koester.

Ik zie deze weg trouwens meer en meer als een verplichte weg voor professionals (leidinggevenden, coaches, therapeuten, healers, ...) die meer systemisch willen werken en zeker als je dat wil doen met opstellingen en/of wil werken met trauma.

Reeds toen ik hogere humaniora liep, aan de Koninklijke CadettenSchool ter voorbereiding van de Koninklijke Militaire School, was leiderschap een thema in mijn opleiding. Logisch als je voorbereid wordt om leiding te geven aan groepen die moeten kunnen functioneren in crisis-omstandigheden. Al snel haakte ik af op een autoritaire leiderschapsstijl, die mensen herleidt tot objecten. Het is trouwens een stijl die je niet kunt gebruiken met manschappen op het terrein. Zo kwam ik bij "Integraal Leiderschap", trouwens het allereerste artikel dat ik schreef en dat je kunt downloaden via deze link. Zoals je zult merken, sluiten de eerste boeken nauw aan bij het thema leiderschap. Naarmate je verder geraakt in de lijst, krijgen ze een steeds belangrijkere spirituele inslag. Kies zelf hoe ver je gaat ...

Opwarming en theoretische onderbouwing

Ergens in 2005 begon ik leiders te interviewen, die opvielen omdat ze iets moois in beweging wisten te brengen. Ik herinner me één van de directeuren die binnen een grote organisatie, een nieuwe koers begon te varen en in no-time zag je plots dat meerdere mensen wilden bijdragen aan dat nieuwe verhaal. Het bruiste, het was aantrekkelijk, mensen konden een positief verschil maken, ... . Zo interviewde ik er een 10 à 15-tal, elk met een eigen verhaal. Die interviews leidden niet tot een boek over leiderschap, daar waren er al genoeg over maar tot "Architect van je organisatie". Wat me immers opviel bij die leiders was een soort coherentie of consistentie. Wat ze deden was een expressie van waarden en principes. Ik wordt terug helemaal enthousiast als ik terugdenk aan die gesprekken ... .

Doorheen die interviews toonde zich alvast één rode draad. Ik merkte dat elk van de geïnterviewde op de ene of andere manier vanuit een bepaald bewustzijn handelde en dat ze vooral in een bepaalde mate los waren gekomen van een opgeblazen EGO. Zij toonden me dat dat één van de meest cruciale sleutels was op het vlak van leiderschapsontwikkeling. En zo kom ik bij een eerste reeks boeken die net dit inzichtelijk maken:

• "Good to Great" van Jim Collins. Immers, als hij het heeft over "Level 5 Leadership", dan praat hij eigenlijk over mensen die hun ego in relatie tot hun positie hebben kunnen loslaten. Lees het er maar eens op na.

• Ik denk meteen ook aan de bijdrage van Richard Barrett met "Liberating the Corporate Soul" en zijn Corporate Transformation Tools. Hij heeft ondertussen bijzonder veel onderzoek gedaan rond leiderschap en organisatiecultuur.

• Stephen Covey met "7 Habits of Highly Effective People", "First Things First" en "Principle Centered Leadership" past ook perfect in dit rijtje.

• Zo komen we bij "Synchronicity" van Joseph Jaworski die ons dan brengt bij "Presence" geschreven met o.a. Peter Senge en "Theory U" van Otto Scharmer.

• Ook "Servant Leadership" van Robert Greenleaf en "Stewardship" van Peter Block passen in dit rijtje samen met "Humble Leadership", "Humble Consulting" en "Humble Inquiry" van Edgar Schein.

• Als je mensen zoekt dichter bij huis, dan denk ik aan "De ladder naar bewustzijn" van Jan Bossuyt en "Kun je een rups leren vliegen" van Jan Bommerez.

Centraal bij leiderschapsontwikkeling is wat men ook wel eens verticale of bewustzijnsontwikkeling noemt. En zo komen we bij de Stages of Development van Ken Wilber, o.a. terug te vinden in het werk van Wilber zelf of samengevat in "Reinventing Organizations" van Frederic Laloux. Parallel aan Ken Wilber loopt het werk van Don Edward Beck en Christopher Cowan bekend onder de naam "Spiral Dynamics". Een vlotter leesbaar boek, geïnspireerd door Spiral Dynamics, is "Tribal Leadership" van Dave Logan. Zo komen we trouwens terug bij het werk van Ricard Barrett, waar reeds eerder naar werd verwezen. Tot slot hoort Robert Kegan zeker ook in dit rijtje o.a. met:

• "An Everyone Culture" en "Immunity to Change"

• "Mastering Leadership" van Robert Anderson en William Adams - geïnspireerd door het werk van Kegan - lijkt me een mooie afsluiter van deze reeks.

Wil je verder?

Centraal in het kader van verticale of bewustzijnsontwikkeling is het ontspannen of loskomen van het ego of je "Narratieve Zelf". Dan komt er een punt dat je voorbij boeken over leiderschap moet beginnen zoeken. In dat veld hebben veel van de hierboven vermelde auteurs immers de mosterd gehaald. Binnen dit kader kwamen o.a. de volgende boeken op mijn pad:

• "Embracing Your Inner Critic" van Hal & Sidra Stone, als opwarmer

• Een fijn boekje is ook "Zen in de kunst van het jongleren" van Dave Finnigan zeker als je van jongleren houdt. Dat is om even te relaxen.

• Alle boeken van Jan Geurtz, startend met "Verslaafd aan liefde"

• Eckhart Tolle: "The POWER of NOW" & "Een nieuwe aarde, de uitdaging van deze tijd"

• "Inzicht" van Bart Loos

• "The Obstacle is the Way" en "EGO is the Enemy" van Ryan Holiday

• "Outwitting the Devil" van Napoleon Hill

• Tijn Touber: "Spoedcursus Verlichting, een innerlijk avontuur"

• "TAO en de kunst van familieopstellingen" van Elmer Hendrix

• "A Little Book on the Human Shadow" van Robert Bly

• "No Mud, No Lotus" van Thich Nhat Hanh

• "Dark Nights of the Soul" van Thomas Moore

• "De grote sprong" van Hans & Hanneke Korteweg samen met Jaap Voigt

• "Omgaan met je schaduw" van Connie Zweig

• Een theoretisch boek dat het allemaal wat structureert is "The Finders" van Jeffrey Martin. Dit boek biedt eerder structuur dan dat het de weg toont.

• ...

Wil je nog verder?

De boeken en auteurs die nu volgen zijn zeker de moeite waard, doch geen instappers.

• "Spiritual Bypassing" van Robert Augustus Masters

• "Swamplands of the soul" van James Hollis

• Yehuda Berg: "Satan"

• Chögyam Trungpa: "Cutting Through Spiritual Materialism"

• De trilogie van Jed McKenna: "Spiritual Enlightenment, The Damnedest Thing" - "Spiritually Incorrect Enlightenment" - "Spiritual Warfare"

• Nouk Sanchez & Thomas Vieira: "Take me to Truth: Undoing the Ego"

• J. Blackstone: "The Awakening Process"

• "De kunst van het helpen" & "The Churches and Their Gods" van Bert Hellinger

• "De kunst van het helpen" van Ram Dass (en nog heel wat ander werk van diezelfde auteur)

• "Mr Cheng" I en II van Randolph

• Jeff Foster in o.a. "The Deepest Acceptance" en An Extraordinary Absence"

• "The Interior Castel" van St. Teresa of Avila

• "The Experience of no Self" van Bernadette Roberts

• Meerdere van de boeken van OSHO

• ...

Deze lijst zou nog een heel stuk uitgebreider kunnen zijn. De kunst is om ergens te starten en je dan te laten leiden, op gevoel. Sowieso zit er in elk boek een vingerwijzing naar een volgend boek. Al meer dan 20 jaar wissel ik vakliteratuur af met dergelijk leesvoer en telkens weer geven deze boeken me een duwtje in de rug om beter te leren dansen met mijn 'narratieve zelf', mijn 'interne criticus', my 'monkey mind', ... let wel: "there is no return".

Enjoy the journey.