Soms hoor je ouders van meerdere kinderen zeggen: "We begrijpen er niets van. Onze kinderen zijn in hun manier van doen zo verschillend terwijl we ze op een gelijkaardige manier hebben opgevoed, we stuurden ze naar dezelfde school, ze hadden dezelfde leraren, we brachten heel veel tijd samen door, we gaven dezelfde waarden door. En toch zijn ze zo verschillend. We begrijpen er niks van?" Dat is ook wat ik vaak zie in opstellingen. Natuurlijk zit daar soms een ingrijpend verhaal achter en levert een opstelling op dat vlak extra inzicht maar soms is het ook gewoon heel simpel ... Laten we even uitgaan van een gezin met twee kinderen, een jongen en een meisje. De zoon is 7 en de dochter is 9. De jongen is de enigste die gedurende 7 jaar een volwassen man, een volwassen vrouw en een iets ouder meisje rondom zich had. Dat is de realiteit waar hij zich mee te verhouden had. Zo ziet de wereld eruit vanuit zijn perspectief. Het dochtertje is dan weer de enigste die een volwassen man, een volwassen vrouw en een iets jonger broertje rondom haar had waar ze mee moest omgaan. Zij - het meisje - zal nooit haar gezicht zien in al die situaties en idem dito voor de zoon. De herinneringen die ze heeft zijn er waar 25% van het gezin - zijnde zij zelf - niet in beeld is. Deze herinnering vormen haar imprint. Net zo voor het jongetje. En ook op school is zij - en dat geldt telkens ook weer voor het jongetje maar dan op zijn specifieke manier - de enigste die haar gedachten heeft. De enigste die op die ene plek zat in de klas van waaruit ze alles heeft opgeslagen in haar geheugen en de enigste die op die specifieke manier in relatie gegaan is met die unieke realiteit. Dezelfde leraar ... euhm ... ja en neen, want de leraar is ook geëvolueerd in die twee jaar tijd. De chemie tussen de beide kinderen kan daarenboven anders zijn geweest waardoor ze beiden een heel andere beleving overhielden aan die ene leraar. Kortom, de realiteit of tenminste de realiteit die beide kinderen beleefden is totaal verschillend. Er is geen enkele seconde waarbij die hetzelfde is. Is het dan niet eerder normaal dat de kinderen verschillend zijn. Het omgekeerde zou eerder abnormaal zijn ... Waar dan weer wel meer gelijkenissen te herkennen zijn is tussen eerste kinderen, tweede kinderen en laatst geboren kinderen (zie: "Why First-borns Rule the World and Last-borns Want to Change it" van Michael Grose). Het eerste kind krijgt vaak meer aandacht omdat alles nieuw is voor de ouders (= gebaseerd op het Primacy Effect). Het middelste kind is omringd en moet meer leren omgaan met dit gegeven waardoor het vaak socialer, relatie-vaardiger is en vaak zelfs goed in bufferen en bemiddelen. Ga maar eens op onderzoek. Het laatst geboren kind moet vaak wat uit de band springen om aandacht te krijgen (= gebaseerd op het Van Restorff Effect) want na twee kinderen zijn ouders vaak al een stuk relaxer met hun kind. Net daarom voelt zo'n kind zich genoodzaakt om anders te doen dan wat gewoon is, dat willen opvallen zorgt er dan natuurlijk ook vaak voor dat zo iemand net graag de gevestigde gewoontes wil aanpassen, wil veranderen in iets beters ... de platgetreden paden wil verlaten. Tot slot zien we zelfs bij identieke tweelingen dat hun innerlijke wereld (hun eigen universum) toch nog heel verschillend kan zijn. Eigenlijk logisch als je gewoon terug grijpt naar het begin van deze blog. En hoe vertaalt zich dit nu in een opstelling? Een opstelling is een externalisatie van de innerlijke, deels geconstrueerde realiteit van de cliënt. Twee kinderen uit hetzelfde gezin zouden hun gezin van herkomst kunnen opstellen vanuit een bepaald verlangen. De kans is groot dat je a.h.w. twee totaal verschillende gezinnen zou te zien krijgen. De scepticus staat dan al klaar om te zeggen: "Zie je wel dat dit niet klopt ...". Maar dat is het nu net. De opstelling toont niet de feitelijke werkelijkheid maar wel de innerlijke beleving die de cliënt heeft opgeslagen en die hem of haar al dan niet bewust stuurt in het maken van keuzes doorheen zijn of haar leven. Bij het werken met of volgen van opstellingen is hiervan bewust zijn heel belangrijk ...