Vragen zijn een bijzonder belangrijke sleutel in het werk van een coach. Eén juiste vraag, op het juiste moment, kan zorgen voor een doorbraak en dit zowel bij individuele coaching als bij het werken met een groep. Vragen zijn als sleutels. Marilee Adams schreef er meer dan 10 jaar geleden een mooi boek over met als titel: "Change your Questions, Change your Life."
Vragen kunnen echter ook bijzonder vervelend of confronterend zijn. Het leverde Socrates - de vader der vragen - de gifbeker op. Omdat werken met vragen een kunstvorm is, blijf ik gefascineerd door de kracht van vragen en zo kom ik bij het nieuwe boek van Siets Bakker: "Rake vragen. Breng beweging in situaties die vastzitten."
Tijd voor een kort interview over 'Rake vragen'.
Philippe: "Siets, ik ken je als een gedreven onderneemster met de voeten op de grond. Ik zou je niet meteen linken met systemisch werk en toch heb je ondertussen een tweede boek uit over dit niet zo pakbare thema. Wat heeft je op dat spoor gebracht?" (noot: Eerder verscheen "Systemisch Wijzer" van Siets Bakker en Leanne Steeghs).
Siets: "Rake Vragen zijn uit de praktijk ontstaan. Mijn eerste ontmoeting met organisatieopstellingen, inmiddels 15 jaar geleden, was magisch. Ik voelde een enorme potentie aan mogelijkheden om mijn vak als organisatieadviseur beter uit te oefenen. De magie bleef bij alle opleidingen die ik volgde, maar er kwam ook twijfel bij: als systemisch werk zo krachtig en effectief is, dan moet het áltijd waar en toepasbaar zijn. Niet alleen in een opstelling, niet alleen onder begeleiding maar voor iedereen. Ook als je niet opgeleid bent. Een zoektocht met voeten op de grond begon."
Philippe: "Wat heb je aan systemisch werk in jouw begeleidingswerk?"
Siets: "Ik begeleid directies en programmateams bij reorganisaties. Lekker ingewikkelde situaties waarin je alles tegenkomt: bedrijfspolitiek, onzekerheid van hoog tot laag en flink wat systeemverwarringen. Als adviseur sta ik midden in die storm, naast de directie. Systemisch werk is in die context van ongelofelijke waarde. Het is verbindend en geeft rust, door de herkenning. Werken met Rake Vragen houdt mij volledig in de adviespositie. De projecties en dubbelbeelden die op mij afgevuurd worden, verliezen betekenis en kracht."
Philippe: "Wat heb je er aan als onderneemster?"
Siets: "Toen ik in 2015 Uitgeverij Het Noorderlicht overnam van Jan Jacob Stam stortte ik mezelf in het diepe. Ik wist niets van uitgeven. Wel van systemisch werk. Ik besloot toen om alles wat ik wist van systemisch werk volledig toe te passen op de uitgeverij. De afspraken die ik maak met auteurs, vormgevers, redacteuren en drukkers moeten bijvoorbeeld in eerste instantie dienend zijn voor het boek. En auteursrechten blijven bij de auteur, ze zijn niet voor mij als uitgever. Dit komt voort uit de Rake Vraag die ik mezelf áltijd stel voor ik een besluit neem: ‘Wie of wat wordt er gediend met dit besluit?’. Ik ga op zoek naar antwoorden die voor het gehele systeem, krachtig zijn.
De essentie van Rake Vragen is dat beweging natuurlijk is. De natuurlijke staat is dat er een voortdurende stroom is. Als ik ergens hard voor aan het werk ben, dan werk ik niet vanuit stroom maar vanuit iets dat vastzit. Dan vraag ik me af ‘waar en hoe zet ik het vast door zo hard te werken?’ Dat onderzoek brengt direct beweging. Ik kan van hard werken, naar veel werken gaan."
Philippe: Wat mogen mensen verwachten van je boek?
Siets: "Rake Vragen is systemisch werk, in de vorm van vragen. Vragen zijn altijd en overal toepasbaar. Voor iedereen. Zo draagt het boek bij aan de verdere ontwikkeling en acceptatie van systemisch werk.
Het is niet zo moeilijk: als je zorgt voor een hoge kwaliteit van aanwezigheid en je stelt vragen die niet gaan over het zichtbare maar zich richten op ‘voorbij het zichtbare’, dan bereik je ook de systemische lagen. Een vraag alleen, zelfs zonder antwoord, kan dan al een wereld aan verschil maken. Van hard werken naar veel werken. Als je wilt.
Tot slot:
De eerste en meest concrete werkvorm die voortvloeit uit het systemisch werk is opstellingen. Helaas is deze methode bijzonder vreemd voor veel mensen en zeker in het kader van organisaties. Net daarom is het goed om het systemisch werk op een meer toegankelijke manier te kunnen inzetten. Binnen dat kader past het boek "Rake Vragen" van Siets Bakker. Een aanrader voor alle coaches die meer systemisch aan de slag willen gaan.